Ngay giây phút đầu tiên con chào đời, cảm xúc được ôm ngay con trong vòng tay của mỗi bà mẹ thật khó diễn tả hết. Phương pháp da kề da cũng là một trong 6 bước mang lại rất nhiều lợi ích cho mẹ và bé. Điều nổi bật nhất của phương pháp này là các bà mẹ cảm nhận được cái ôm đầu tiên khi con chào đời. Hầu hết các bà mẹ khi trả lời câu hỏi “khoảnh khắc thiêng liêng nhất khi sinh bé là gì?” đều nói đó là lúc được nghe tiếng khóc của con và ôm con vào lòng, lúc đó mọi đau đớn tan biến.
6 bước chăm sóc thiết yếu bà mẹ và trẻ sơ sinh trong và ngay sau đẻ:
Bước 1: Ngay sau khi thai sổ lập tức lau khô trẻ, đặt trẻ nằm sấp trên bụng mẹ tiếp xúc da kề da. Phủ khăn khô để giữ ấm.
Bước 2: Tiêm bắp 10 đơn vị oxytocin.
Bước 3: Chờ dây rốn ngừng đập mới tiến hành kẹp và cắt dây rốn.
Bước 4: Kéo dây rốn có kiểm soát trong khi trẻ vẫn nằm sấp trên ngực mẹ
Bước 5: Sau khi rau sổ xoa đáy tử cung trong 2 giờ đầu sau đẻ, 15 phút 1 lần, đảm bảo cho tử cung co chặt và theo dõi chảy máu.
Bước 6: Hướng dẫn bà mẹ cho trẻ bú sớm và hoàn toàn trong giờ đầu sau đẻ.
PHƯƠNG PHÁP DA KỀ DA NGAY SAU SINH:
Trẻ được tiếp xúc da kề da với mẹ ngay từ những phút đầu sau khi sinh giúp tăng sự tương tác sớm giữa mẹ và con. Trẻ sẽ không bị hạ thân nhiệt, trẻ sẽ tìm vú mẹ sớm hơn và bú mẹ khỏe hơn. Người mẹ cũng giảm lo lắng, giảm nỗi đau “vượt cạn một mình”.
Ngoài việc tiếp xúc da kề da ngay sau sinh thì các sản phụ cũng được tư vấn tiếp tục cho trẻ tiếp xúc da kề da nhiều ngày tiếp theo để duy trì các lợi ích cho mẹ và trẻ sơ sinh.
Trẻ được tiếp xúc trực tiếp da kề da với mẹ ngay sau sinh thì ít khóc hơn so với các trẻ được nhân viên y tế chăm sóc, các bà mẹ cũng cảm thấy dễ dàng cho con bú mẹ hơn trong những tháng đầu sau sinh, thời gian cho bú cũng lâu hơn. Các bà mẹ cũng ghi nhận trẻ gần gũi với mẹ hơn.
Lưu ý rằng: cũng có một số trường hợp không được áp dụng da kề da, như: sản phụ sinh mổ sử dụng phương pháp gây mê; sản phụ cần được chăm sóc đặc biệt, truyền máu; sản phụ đang mắc các bệnh dễ lây nhiễm như thủy đậu…; các trường hợp trẻ sơ sinh cần được can thiệp hồi sức ngay sau sinh.
PHƯƠNG PHÁP KẸP VÀ CẮT DÂY RỐN MUỘN MỘT THÌ:
Nghiên cứu về sinh lý ở trẻ sơ sinh cho thấy, trong phút đầu tiên sau sinh lượng máu truyền từ bánh nhau sang trẻ sơ sinh khoảng 80ml và có thể lên tới 100 ml trong 3 phút sau sinh. Lượng máu thêm này có thể cung cấp một lượng sắt tương ứng 40-50mg/kg cân nặng của trẻ, cùng với lượng sắt của cơ thể (khoảng 75mg/kg cân nặng) có thể giúp trẻ đủ tháng ngăn ngừa được thiếu máu thiết sắt trong năm đầu.
Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng nếu kẹp rốn đúng thời điểm, một lượng máu sẽ từ bánh nhau qua dây rốn đến đứa trẻ, giúp cho trẻ đủ tháng không bị thiếu máu do thiếu sắt trong những tháng đầu, và đặc biệt ở trẻ non tháng không bị thiếu máu cũng như giảm tỷ lệ xuất huyết não do giảm prothrombin.
Xuất phát từ các bằng chứng lâm sàng của các nghiên cứu về kẹp cắt dây rốn muộn, năm 2012, WHO đã khuyến cáo nên kẹp cắt dây rốn muộn (khi dây rốn ngừng đập hoặc 1-3 phút sau sổ thai) cho tất cả các trường hợp đẻ thường để ngăn ngừa tình trạng thiếu máu của trẻ. Chỉ kẹp cắt dây rốn sớm (trước 01 phút) đối với các trường hợp trẻ ngạt cần phải hồi sức tích cực hoặc các trường hợp mẹ cần cấp cứu sản khoa.
CHO TRẺ BÚ SỚM
Cho trẻ bú sớm và bú sữa mẹ hoàn toàn trong giờ đầu sau sinh, không cho trẻ ăn thêm bất cứ một loại thực phẩm nào khác. Theo khuyến cáo của WHO, nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và tiếp tục cho bú mẹ đồng thời bổ sung thêm các thực phẩm thích hợp khác cho đến 2 tuổi hoặc lâu hơn tùy trường hợp.
Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn có thể ngăn ngừa tử vong do tiêu chảy và nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính trong 3 tháng đầu.
Cho trẻ bú sớm còn làm kích thích tuyến yên tăng tiết oxytocin giúp tử cung co tốt hơn để phòng ngừa băng huyết sau sinh.
